2015-06-18
Zmiana wykonawcy po zawarciu umowy o zamówienie publiczne

W powszechnym przekonaniu zmiana wykonawcy zamówienia publicznego po zawarciu z nim umowy może nastąpić tylko w niewielu ściśle określonych sytuacjach, którymi są tzw. kumulatywne przystąpienie do długu w związku z nabyciem przedsiębiorstwa oraz sukcesja generalna, następująca w wyniku przekształcenia wykonawcy bądź dziedziczenia.

Niewątpliwie przekonanie to jest w dużej mierze konsekwencją opinii Urzędu Zamówień Publicznych opublikowanej 4 lipca 2012 r., która omawiając przypadki dopuszczalnych podmiotowych zmian w umowie w sprawie zamówienia publicznego ogranicza się do wyżej wymienionych sytuacji. W świetle tej opinii zmiana wykonawcy może nastąpić tylko wówczas, gdy obowiązuje szczególny przepis prawa przewidujący możliwość pojawienia się nowego podmiotu, który staje się dłużnikiem z tytułu wykonania zamówienia publicznego. Takimi przepisami są przepisy:

  • kodeksu spółek handlowych dotyczące przekształcenia, połączenia lub podziału spółek, zgodnie z którymi następuje wstąpienie nowego podmiotu we wszystkie prawa i obowiązki, w skład których mogą także wchodzić prawa i obowiązki wykonawcy z tytułu uczestnictwa w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego oraz zawartych umów w sprawie udzielenia zamówienia publicznego;
  • kodeksu cywilnego o dziedziczeniu w przypadku wykonawców będących osobami fizycznymi.

Podstawą prawną zmiany wykonawcy, choć o bardziej ograniczonym zakresie, mogą być również przepisy kodeksu cywilnego dotyczące zbycia przedsiębiorstwa, przewidujące przystąpienie do długu nabywcy przedsiębiorstwa z mocy samego prawa w charakterze dłużnika solidarnego. Różnica w stosunku do sukcesji w ramach przekształceń podmiotowych polega na tym, że wówczas dotychczasowy wykonawca, wyłoniony zgodnie z przepisami ustawy Pzp, nie zostaje jednak zwolniony z wykonania zamówienia, a jedynie pojawia się obok niego dodatkowy podmiot.

Czy są to jednak wszystkie możliwości? Na pewno nie, co dobrze widać na przykładzie jednego z najbardziej znanych w Polsce orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie Pressetext (C-454/06), bez znajomości którego nie sposób zrozumieć przepisu art. 144 Pzp. Orzeczenie to jest regularnie przywoływane w celu wykazania dopuszczalności zmian umowy w sprawie zamówienia w toku jej realizacji. Mało kto jednak dostrzega, że orzeczenie to zapadło w stanie faktycznym,  w którym obok zmiany postanowień umowy dokonano także zmiany polegającej na zamianie spółki świadczącej usługi na inną spółkę w ramach struktury holdingowej wykonawcy. Trybunał stwierdził, że jest to dopuszczalne w sytuacji, gdy „usługi świadczone na rzecz instytucji zamawiającej przez pierwotnego usługodawcę zostają przeniesione na innego usługodawcę działającego w formie spółki kapitałowej, w której pierwotny usługodawca jest jedynym akcjonariuszem, posiadającym kontrolę nad nowym usługodawcą i udzielającym mu poleceń, jeżeli pierwotny usługodawca w dalszym ciągu przyjmuje odpowiedzialność za poszanowanie zobowiązań umownych”. Innymi słowy Trybunał przyjął, że w sytuacji, gdy dochodzi do umownego kumulatywnego przystąpienia do długu powiązanego z wewnętrzną reorganizacją po stronie wykonawcy, nie mamy do czynienia z udzieleniem nowego zamówienia. W polskim piśmiennictwie kwestia umownego kumulatywnego przystąpienia do długu na innej podstawie niż w powiązaniu ze zbyciem przedsiębiorstwa budzi jednak u niektórych wątpliwości, zwykle wyrażane w związku z brzmieniem art. 7 ust. 3 Pzp, w kontekście możliwości jego obejścia oraz naruszenia zasady uczciwej konkurencji poprzez dopuszczenie do faktycznego wykonania zamówienia przez podmiot, który niekoniecznie mógłby zostać wybrany w postępowaniu konkurencyjnym.

Nadchodzi jednak zasadnicza zmiana w tym zakresie. Przepis art. 72 ust. 1 pkt d) nowej dyrektywy klasycznej 2014/24/UE przewiduje trzy sytuacje, gdy nowy wykonawca zastępuje wykonawcę, któremu udzielono zamówienia:

  1. w umowie w sprawie zamówienia przewidziano klauzule przeglądowe lub opcje, które przewidują taką możliwość – klauzule takie powinny być jasne, precyzyjne i jednoznaczne i wskazywać warunki, w jakich można je stosować
  2. sukcesja uniwersalna lub częściowa, a także restrukturyzacja, w tym przejęcie, połączenie, nabycie lub upadłość, o ile nowy wykonawca spełnia pierwotne warunki kwalifikacji podmiotowej oraz o ile nie pociąga to za sobą innych istotnych modyfikacji umowy lub nie ma na celu obejścia prawa
  3. przejęcie obowiązków wykonawcy wobec podwykonawców przez zamawiającego, o ile przewiduje taką możliwość prawo krajowe.

Jednocześnie dyrektywa jasno wskazuje, że zmiana wykonawcy w innych przypadkach, powodująca zastąpienie wykonawcy pierwotnie wybranego, stanowić będzie zmianę istotną, wymagającą co do zasady przeprowadzenia nowego postępowania.

Najistotniejsza nowość wynika zatem z możliwości przewidzenia z góry w umowie w sprawie zamówienia publicznego, że do zmiany wykonawcy może dojść, o ile tylko zostaną także wskazane okoliczności, w których taka zmiana może być dokonana. Niewątpliwie stworzy to sporo nowych możliwości dla zamawiających. Przykładowo można sobie wyobrazić sytuację zmiany wykonawcy oprogramowania po jego wdrożeniu na spółkę z grupy wykonawcy zajmującą się usługami serwisowymi takiego oprogramowania. Albo zmianę wykonawcy robót budowlanych po wykonaniu ich zasadniczej części.

W projekcie nowego prawa zamówień publicznych przepis dyrektywy został w zasadzie bez zmian przepisany. Niebawem – a w każdym razie nie później niż do 18 kwietnia 2016 r. – zamawiający będą mogli się zmierzyć z nowymi możliwościami. Już teraz warto się do tego przygotowywać.

[Aktualizacja 24 czerwca 2015] Polecam lekturę dyskusji nt opisywanego zagadnienia, która miała miejsce w ramach grupy dyskusyjnej "Zamawiający" na LinkedIn. Uczestnicy dyskusji przychylają się twierdzeniu, że każdorazowo wykonawca zmieniony na podstawie klauzuli umownej powinien spełniać pierwotne warunki udziału w postępowaniu, mimo, że nie jest to wprost napisane w dyrektywie. Ciekawy głos w tej sprawie można także znaleźć na blogu Alberta Sanchez Graells (j. angielski) w komentarzach do wpisu nt zmiany umów.

 

Autorem tego wpisu jest Tomasz Zalewski

.


Dodaj komentarz
Nick/Pseudonim
WWW
Treść
Subskrybuj

Powiadamiaj mnie o nowych komentarzach do tego artykułu
E-mail (ukryty)


Bądź na bieżąco

Możesz zaprenumerować ten blog. Wpisz adres e-mail, a powiadomienie o nowym wpisie dostaniesz na swoją skrzynkę. 


O serwisie

Omawiamy wyroki Trybunału Sprawiedliwości UE i ich wpływ na wykładnię prawa zamówień publicznych w Polsce. Śledzimy i komentujemy proces legislacyjny w Unii Europejskiej. Odnosimy się do aktualnych zagadnień polskiego orzecznictwa.

My w prasie

Zamieszczamy tu linki do artykułów prasowych poświęconych prawu zamówień publicznych - tych wyłącznie naszego autorstwa, jak i takich, w których komentujemy rzeczywistość prawną wraz z innymi ekspertami. Zobacz »

O autorach
Ostatnie komentarze
Archiwum
Tagi
dyrektywy (50)implementacja (44)nowelizacja (41)Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (33)zamówienia publiczne (33)
orzecznictwo TS (32)dyrektywa obronna (30)dyrektywa klasyczna (27)2004/18/EC (20)wykluczenie wykonawców (19)polityka unijna (18)harmonizacja (18)varia (18)KIO (18)dialog techniczny (16)pytanie prejudycjalne (14)wykluczenie (12)artykuły prasowe (11)wykonawca zagraniczny (10)Akademia EuroZamówień (10)UZP (10)istotna zmiana umowy (10)zmiana umowy (10)konferencje (9)zamówienia publiczne w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa (9)JEDZ (8)podwykonawca (8)konsorcjum (8)informacja (7)offset (7)zmowy przetargowe (7)zasada proporcjonalności (7)Prezes UZP (6)SIWZ (6)partnerstwo innowacyjne (6)prawo antymonopolowe (6)wykonawcy (5)elektronizacja zamówień publicznych (4)Znalezione Polubione (4)prawo autorskie (4)dialog konkurencyjny (4)innowacje (4)dyrektywy zamówieniowe 2014 (4)nieuczciwa konkurencja (4)Komisja Europejska (4)podwykonawstwo (4)polonizacja (4)odwołanie (4)odpowiedzialność karna (4)dyrektywy zamówieniowe (4)Chambers and Partners (4)Procurement Explorer (4)usługi prawne (3)korupcja (3)zamówienia innowacyjne (3)utwór (3)korzystanie z potencjału osób trzecich (3)dokumenty (3)kary umowne (3)zmiana wykonawcy (3)czarna lista (3)pzp (3)podział zamówienia na części (3)kryteria oceny ofert (3)tajemnica przedsiębiorstwa (3)umowy ramowe (3)wyrok KIO (2)umowy deweloperskie (2)Open-book (2)unijny rynek zamówień publicznych (2)wpis od skargi (2)aplikacja mobilna (2)potencjał ekonomiczny (2)przetarg ograniczony (2)Platforma e-Zamówienia (2)UOKiK (2)zamawiający (2)odszkodowanie (2)prawo restrukturyzacyjne (2)roboty budowlane (2)EPMS (2)odrzucenie oferty (2)zamówienia informatyczne (2)wybór najkorzystniejszej oferty (2)Sąd Najwyższy (2)dane osobowe (2)przetarg na usługi prawne (1)RPO (1)e-discovery (1)kryteria selekcji (1)test statystycznej jednorazowości (1)baza danych (1)gość bloga (1)innowacyjne zamówienia publiczne (1)blog (1)MyNetwork (1)roszczenie (1)skarga (1)ICT (1)cloud computing (1)umowy wzajemne (1)przejęcie długu (1)Unia Europejska (1)ryzyka kontraktowe (1)pliki elektroniczne (1)ochrona danych osobowych (1)konflikt interesów (1)korekty finansowe (1)uciążliwe warunki umowy (1)metatagi (1)2014/24/UE (1)opis przedmiotu zamówienia (1)skan oferty (1)Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (1)sytuacja ekonomiczna (1)zasada anonimowości (1)regulamin dialogu (1)Zamówienia in-house (1)transformacja cyfrowa (1)naruszenie dóbr osobistych (1)POIŚ (1)anonimowość (1)zamówienie na usługi prawne (1)potencjał osób trzecich (1)konkurs (1)screening (1)start-up (1)doświadczenie (1)eafip (1)rozmowa (1)kontrahent (1)podatki w zamówieniach publicznych (1)rynek brytyjski (1)połączenia (1)zgoda na przetwarzanie danych osobowych (1)dobre praktyki (1)praca konkursowa (1)tryby udzielania zamówień publicznych (1)wydatki niekwalifikowalne (1)metadane (1)umowa z wykonawcą (1)klauzule niedozwolone (1)SPV (1)dotacje unijne (1)zamówienia podprogowe (1)negocjacje z ogłoszeniem (1)anonimowość w konkursie (1)Jednolity Europejski Dokument Zamówienia (1)
więcej...
Poznaj inne nasze serwisy

Blog W ramach regulacji
Blog IPwSieci.pl
Blog kodeksWpracy.pl
Blog PrzepisNaEnergetyke.pl

Ta strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych oraz dla prawidłowego funkcjonowania strony. Każdy może zaakceptować pliki cookies albo poprzez ustawienia przeglądarki lub wyrażenie zgody poniżej. Możliwe jest także wyłączenie cookies poprzez ustawienia przeglądarki, dzięki czemu nie będą zbierane żadne informacje. Dowiedz się więcej w naszej polityce prywatności.



Akceptuję