W dniu 30 czerwca br. SN wydał wyrok w sprawie o sygn. III CZP 67/19, w którym wskazał, iż artykuł 483 § 1 k.c. nie wyłącza dopuszczalności zastrzeżenia kary umownej z tytułu braku zapłaty lub nieterminowej zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom, o której mowa w art. 143d ust. 1 pkt 7 lit. a ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych.
Autorem tekstu jest dr Magdalena Łuczak-Golenia.
Wyrok rozwiewa wątpliwości, jakie pojawiły się na tle stosowania art. 143d ust. 1 pkt. 7 lit. a ustawy PZP, który nakłada na strony umów o roboty budowlane zawierane w trybie ustawy PZP obowiązek zastrzeżenia wobec wykonawcy kary umownej z tytułu braku zapłaty lub nieterminowej zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom.
Część doktryny stała do tej pory na stanowisku, iż art. 143 d ust. 1 pkt. 7 lit. a ustawy PZP pozostaje w sprzeczności z art. 483 ustawy Kodeks cywilny, który wskazuje, iż kara umowna może być zastrzeżona jako naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego. Tym samym przyjmując, iż zobowiązanie do zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy jest zobowiązaniem pieniężnym, konsekwentnie należałoby przyjąć, iż powiązanie kary umownej z nieterminową zapłatą, czy też brakiem zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom, jest postanowieniem nieważnym.
Odmienne od powyższego stanowisko prezentuje Krajowa Izba Odwoławcza, która twierdzi, iż ze świadczeniem pieniężnym mamy doczynienia tylko w relacji wykonawca – podwykonawca. Kary umowne są natomiast zastrzegane w relacji zamawiający – wykonawca z tytułu naruszenia zobowiązań umownych wykonawcy – obowiązku zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy w terminie. W ocenie KIO zobowiązanie wykonawcy wobec zamawiającego jest zobowiązaniem odmiennym niż zobowiązanie pomiędzy wykonawcą a podwykonawcą i jest to zobowiązanie niepieniężne, a zatem zastrzeżenie kary umownej na wypadek niewykonania tego zobowiązania przez wykonawcę jest prawnie dopuszczalne.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28.01.1994 r. sygn. akt: I CO 39/93 wyraził jeszcze odmienny pogląd niż powyżej przedstawione. Dopuścił mianowicie możliwość zastrzeżenia kary umownej przy zobowiązaniach pieniężnych, wskazując na zasadę swobody kontraktowania, o której mowa w art. 353 [1] ustawy Kodeks cywilny. Doktryna uznała jednak niniejsze stanowisko Sądu Najwyższego za kontrowersyjne, budzące wątpliwości w zakresie podstaw do stosowania analogii z przepisów o karze umownej.
Sąd Najwyższy mógł dopuścić możliwość zastrzegania kary umownej za zobowiązania pieniężne na podstawie ustawy szczególnej – ustawy PZP, niejako lex specialis w stosunku do uregulowań ustawy Kodeks cywilny.
Dokładne uzasadnienie prawne rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego w niniejszej sprawie poznamy w momencie publikacji uzasadnienia przedmiotowego wyroku.
Możesz zaprenumerować ten blog. Wpisz adres e-mail, a powiadomienie o nowym wpisie dostaniesz na swoją skrzynkę.
Omawiamy wyroki Trybunału Sprawiedliwości UE i ich wpływ na wykładnię prawa zamówień publicznych w Polsce. Śledzimy i komentujemy proces legislacyjny w Unii Europejskiej. Odnosimy się do aktualnych zagadnień polskiego orzecznictwa.
Zamieszczamy tu linki do artykułów prasowych poświęconych prawu zamówień publicznych - tych wyłącznie naszego autorstwa, jak i takich, w których komentujemy rzeczywistość prawną wraz z innymi ekspertami. Zobacz »