Tak jak pisaliśmy otwartym pozostaje pytanie czy Instrument Zamówień Międzynarodowych (IZM) będzie miał charakter realny czy mityczny. Ostatni krok Komisji Europejskiej wydaje się z pozoru urealniać IZM, gdyż na swojej stronie internetowej (zgodnie z treścią Rozporządzenia 2022/1031) zamieszczono narzędzie, za pośrednictwem którego podmioty z UE mogą złożyć online skargę w sprawie utrudnień w dostępie do rynku zamówień publicznych państw trzecich. Szkoda tylko, że na dzień przygotowania niniejszego wpisu, formularz skargi dostępny jest tylko po angielsku. Poza tym szczegółem, formularz wydaje się jasny i przejrzysty, co z pewnością ułatwi korzystanie z niego podmiotom zainteresowanym.     

Komisja Europejska udostępniła na swojej stronie narzędzie internetowe za pośrednictwem którego, strony z Unii lub państwa członkowskiego mogą wnieść do Komisji uzasadnioną skargę w kontekście Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/1031 dot. IZM.

Warto przypomnieć, że skargę do Komisji może wnieść państwo członkowskie UE lub zainteresowana strona z UE, tj. osoba lub podmiot z UE, na których interesy może mieć wpływ środek lub praktyka państwa trzeciego, takie jak przedsiębiorstwa, związki przedsiębiorstw lub główna organizacja międzybranżowa reprezentująca partnerów społecznych na szczeblu UE.

Powyżej wymienione strony są uprawnione do wniesienia skargi wraz z uzasadnieniem, która może odnosić się do barier w dostępie do rynków zamówień publicznych państw trzecich, takich jak:

• wymagania dotyczące środków, które zmuszają oferentów do zakupu towarów wyprodukowanych w kraju lub usług świadczonych w kraju, np. procent wartości dodanej lub nakładów pośrednich, które mają być nabywane lokalnie,

• systemy preferencji cenowych faworyzujące krajowych oferentów w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego,

• ograniczenia/zakaz prawny uczestnictwa zagranicznych oferentów w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego.

Wzmiankowane bariery są jedynie przykładowymi środkami ograniczającymi dostęp do zamówień publicznych państw trzecich. Bariery w zamówieniach publicznych mogą przybierać różne formy.

Odwiedziliśmy stronę Komisji i wydaje się, że formularz skargi jest przejrzysty. Pytania w nim zawarte są precyzyjne, a co za tym idzie umożliwiają stronom szczegółowe przedstawienie i uzasadnienie problemu, z jakim zetknęły się odnośnie ograniczeń dostępu do rynku zamówień publicznych państw trzecich.   

Warte podkreślenia jest, iż strony skarżące mają możliwość żądania w formularzu skargi nieujawniania ich tożsamości oraz aby dokumenty czy informacje przez nich udostępnione zostały traktowane jako poufne. Aby jakakolwiek treść skargi, dokumenty czy informacje zostały traktowane jako poufne strony skarżące powinny to wyraźnie zaznaczyć w formularzu skargi oraz uzasadnić swój wniosek. W przeciwnym przypadku elementy te mogą zostać udostępnione innym zainteresowanym stronom.

Wobec powyższego, z uwagi na klauzulę poufności skargi, można przypuszczać, iż strony napotykające utrudnienia w dostępie do rynku zamówień publicznych państw trzecich będą chętniej korzystały z narzędzia do złożenia skargi w sprawie IZM. O tym, jak w praktyce sprawdzi się to narzędzie, dowiemy się najpóźniej do 30 sierpnia 2025 r., kiedy to Komisja przedłoży sprawozdanie z Rozporządzenia 2022/1031.